Unit 3: Light wines of the world, egzamin który spędza sen z powiek wszystkim studentom WSET Diploma. Sześć miesięcy nauki, niezliczone przeczytane artykuły i obejrzane materiały na youtubie, godziny spędzone z fiszkami, napisane 30 próbnych pytań i setki zdegustowanych win. A na koniec 12 win do opisania, 5 pytań teoretycznych do zaprezentowania swojej wiedzy i 12 tygodni oczekiwania na wyniki. Sporo tego wszystkiego, zacznijmy jednak od początku.
Unit 3 to serce WSET Diploma, obejmuje praktycznie wszystko czego nie było na poprzednich egzaminach, plus sporo zagadnień z poprzednich jednostek. Łatwiej zatem powiedzieć, czego nie obejmuje ten egzamin: win musujących (jeśli będzie pytanie o kupaże Chardonnay i napiszemy o szampanach to dostaniemy za to 0 punktów), win wzmacnianych (nie ma co pisać o Porto przy pytaniu o Duoro) i oczywiście alkoholi mocnych. Natomiast jak najbardziej wymagana jest wiedza z Unit 2: Wine Production oraz Uni 1: The global business of alcoholic beverages.
Degustacja
Egzamin składa się z dwóch głównych części: degustacji oraz teorii. Zaczynamy od 6 win w kieliszkach i zegara odliczającego 60 minut. Teoretycznie w kieliszkach może być cokolwiek, ale zazwyczaj WSET podąża znanym schematem:
- Pierwsze 3 wina to ten sam szczep (ale może być też w kupażu, np. szczepem może być Cabernet Sauvignon, a w kieliszkach możemy mieć 100% CabSav z Margaret River, 100% CabSav z Kalofornii oraz blend z lewego brzegu Bordeaux). Każde wino trzeba opisać zgodnie z Systematic Approach to Tasting (SAT), a także podać z jakiego kraju/regionu pochodzi. Na koniec jest jeszcze pytanie o szczep wraz z wytłumaczeniem dlaczego uważamy, że jest to ten szczep a nie inny. Formularz z pytaniami znajdziecie tutaj.
W moim przypadku w kieliszkach miałem: Kalfu Kuda Leyda Valley Pinot Noir 2017, Gevrey-Chambertin 'La Justice' 2016, Valli Bannockburn Vineyard Pinot Noir 2016. Z odgadnięciem, że wszystkie 3 wina to Pinot Noir nie miałem problemu, gorzej było z przyporządkowaniem kraju i regionu. Dałem się zwieść temu, że przy winie numer 2 egzaminatorzy pytali o kraj a nie o region, więc założyłem, że nie może być to Burgundia (takie głupie myślenie, że Burgundia jest zbyt ważna, aby egzaminatorom wystarczyło wskazanie Francji), a później już mój mózg zaczął grać ze mną gierki. A przecież wino numer 3 degustowałem wielokrotnie i jest to jeden z moich ulubionych pinotów z Nowej Zelandii 🤷🏻♂️
Czy można do tej części się jakoś przygotować? Według oficjalnej specyfikacji w tej części może pojawić się dowolny szczep, jednak WSET nie jest aż tak okrutny i zwykle pojawiają się szczepy, które mają różne swoje odsłony i które można spotkać w wielu regionach/krajach. Najczęściej pojawiają się Chardonnay, Sauvignon Blanc, Chenin Blanc, Riesling, Viognier, Pinot Gris, Semillon, Pinot Noir, Cabernet Sauvignon, Grenache, Merlot, Syrah. Obszerna degustacja tych szczepów pozwoli dobrze się przygotować. - Druga trójka to ten sam kraj lub region (czyli np. mogą być 3 wina z Chile – Carmenere z Colchagua, Sauvignon Blanc z Casablanca Valley i Cabernet Sauvignon z Maipo; 3 wina z Toskanii – podstawowe Chianti, słodkie VinSanto i na koniec Brunello). Tutaj również trzeba każde wino opisać zgodnie z SAT oraz podać jaki szczep/szczepy mamy w kieliszku. Na końcu dostajemy pytanie, z jakiego kraju/regionu pochodzą wszystkie wina, wraz z prośbą o wytłumaczenie naszej decyzji. Formularz z pytaniami znajdziecie tutaj.
Wina w moich kieliszkach to Journey Wines Yarra Valley Chardonnay 2015, Freya Eden Valley Riesling 2016, Majella Cabernet Sauvignon 2013. Tutaj dedukcja poszła mi dużo lepiej. Chardonnay i Cabernet Sauvignon były typowe, trochę problemów miałem z Rieslingiem, jednak po chwili wszystko się w głowie poukładało i miałem wszystkie 3 szczepy odgadnięte. Pozostało pytanie, jaki kraj słynnie z Chardonnay, Rieslinga i Cabernet Sauvignon? Oczywiście można by podać prawie każdy kraj, gdzie znajdziemy te 3 szczepy. WSET jednak zwykle pyta się o klasyczne kraje i regiony, zatem tak naprawdę zostaje nam Francja, Australia i może USA. Francja odpadła, bo wina były zbyt wygładzone, nowo-światowe. USA to raj dla fanów Chardonnay i CabSav, ale czy jest tam jakieś szczególne miejsce, które słynnie z Rieslinga? Niekonieczne. Natomiast w Australii mamy przecież Clare i Eden Valley. Pozostało postawić na Australię – bingo!
Po 6 winach dostajemy 30 minut przerwy na odsapnięcie. Wracamy do sali, a przed nami kolejne 6 win i znowu 60 minut degustacji. Tym razem jednak wina są pogrupowane w inny sposób.
- Przy winach 7-9 egzaminatorzy skupiają się na naszej umiejętności oceny jakości wina. I mimo, że wszystkie 3 wina są z tego samego regionu to nie musimy tego regionu odgadywać, zamiast tego za część Conclusion możemy dostać aż 11 punktów (w porównaniu do 5 punktów przy pierwszej trójce win). Możemy zatem mieć w kieliszku Beaujolais Nouveau, Beaujolais Village oraz Beaujolais Cru lub Bordeaux Rouge, Bordeaux Cru bourgeois oraz Bordeaux cru classe. Co mi się trafiło? 3 x Soave: Alpha Zeta Soave 2017, Pieropan La Rocca Soave Classico 2016, Inama 'Campo Dei Tovi' Soave Classico 2017. Szczerze mówiąc to byłem przekonany, że mam przed sobą trzy Chardonnay, szczególnie drugie wino, starzone w beczkach na osadzie, miało charakter typowego pysznego i dobrze zrobionego Chardonnay. Na szczęście pytanie skupiało się ocenie jakości i moje Good, Outstanding oraz Very Good wydają się trafione.
Formularz z pytaniami znajdziecie tutaj. - Ostatnia trójka to tzw. mixed bag, czyli w kieliszkach może być wszystko i możemy też o wszystko być zapytani – kraj, region, szczep, a nawet metoda produkcji. Ja musiałem się zmierzyć z Domaine Gaujal Picpoul de Pinet 2017, La Rioja Alta 904 Gran Reserva 2009, Château Cos Labory 2010. Obstawiłem, że pierwsze wino to Chenin Blanc ze Stellenbosch (nigdy w życiu nie próbowałem Picpoul de Pinet AOC), drugie to strzał w 10-tkę Rioja Gran Reserva, trzecie wino to według mnie Malbec z Argentyny, ale tutaj już jechałem na oparach widząc, że czasu zostało dramatycznie mało i trzeba było coś napisać. Formularz z pytaniami znajdziecie tutaj.
Zebraną w jednym miejscu listę win znajdziecie tutaj.
Jak ważne jest odgadnięcie wszystkim szczepów i regionów? Nie tak ważne jakby się mogło wydawać. Przy dobrej notce degustacyjnej (zgodnie z SAT) oraz starannej ocenie jakości, dobra dedukcja nie ma większego znaczenia (to zaledwie kilka punktów). Jednak trzeba przyznać, że właśnie ta zgadywanka jest najciekawszym elementem egzaminu i każdy jest podekscytowany, gdy uda się odgadnąć szczep oraz region.
Teoria
Po dwóch godzinach egzaminu praktycznego mieliśmy chwilę na odpoczynek, po którym czekały na nas 3 godziny odpowiedzi na pytania teoretyczne. W tej części dostajemy siedem pytań, ale musimy odpowiedzieć na pięć, przy czym pytanie numer jeden jest obowiązkowe, z pozostałych sześciu musimy wybrać cztery. 180 minut i pięć pytań daje nam ok. 35 minut na pytanie. Wydawać by się mogło, że jest to sporo czasu, jednak jakimś cudem zegar zasuwa jak błyskawica i rzadko kiedy jesteśmy w stanie napisać wszystko co byśmy chcieli. Zresztą, celem na egzaminie nie jest napisanie wszystkiego co się wie, lecz udzielenie odpowiedzi na zadanie pytanie, a nie zawsze jest to to samo. Jeśli wczytamy się w raporty egzaminatorów (najnowszy dostępny tutaj) to zobaczymy, że najczęstszym problemem jest właśnie zupełne ignorowanie pytania. Egzaminatorzy liczą, że będziemy wstanie w każdym naszym zdaniu w jakimś stopniu nawiązać do zadanego pytania. Weźmy dla przykładu pytanie numer trzy z mojego egzaminu:
With reference to grape growing and winemaking, explain how and why the following wines differ in style and price.
a) Chablis Premier Cru AC
b) LeMontrachetGrandCruAC
c) Mâcon Blanc AC
Egzaminatorów nie interesuje gdzie znajduje się Chablis, nie trzeba również w ogóle pisać o Grand Cru, natomiast liczy się to, że Premier Cru to wyznaczone 784 ha – ceny ziemi są wysokie i ma to wpływ na cenę (pytanie pyta wprost o cenę), z dużą gęstością nasadzeń (czyli są ograniczone zbiory – mniejsza produkcja, większa cena, ale również większa koncentracja w winach oraz większa złożoność – odpowiedź na pytanie o styl), itp., itd. Muszę przyznać, że właśnie to był najtrudniejszy element egzaminu. Gdy zgłaszałem próbne odpowiedzi do oceny, to najczęstsze uwagi były właśnie o brak łączenia faktów z zadanym pytaniem. Najłatwiej chyba będzie jeśli spojrzycie na przykłady.
- Najniżej oceniona próbna odpowiedź dała mi 52 punkty (na 100 możliwych, 55% jest potrzebne, aby zaliczyć egzamin), z komentarzem: I am sure this result does do not do justice to your knowledge of the subject. Pytanie brzmiało:
Discuss the various options for blending in the Bordeaux region (50% weighting). For each option, explain why each of these might be used (50% weighting).
A tutaj znajdziecie moją odpowiedź (pisaną w warunkach egzaminacyjnych, bez dostępnych książek i w ciągu 35 minut) z komentarzami egzaminatora (zaznaczone czerwonym kolorem). Łatwo zauważyć, że początek pytania to zupełnie zbędny wstęp, który nie odpowiadał na pytanie. - Tutaj przykład za 54 punkty, z komentarzem:
My overall comments are that a) you have provided some thoughtful commentary on the two issues and b) the Paper doesn’t answer the questions posed in a specific enough manner. Always read and re read the questions and keep them in mind whilst writing. The first question is about Production. So firstly consider what elements comprise an answer on production. Amounts produced, number of acres or Ha under vine, types of production methods, use of oak, battonage, type of packaging etc. Second question is about likelihood go commercial success. Again what are the key elements and give an opinion as to success probability.Well done on use of examples and try and increase these. Look out for spelling errors!I think you will do well if you can bear in mind the above suggestions.Tutaj znajdziecie moją odpowiedź z komentarzami.
Na szczęście nie zawsze było tak słabo. Poniżej dwa przykłady trochę lepszych odpowiedzi:
- Za tę odpowiedź otrzymałem 73 punkty.
- Mój rekord to 86 punktów za tę odpowiedź.
Wracając do egzaminu, pytania, na które odpowiadałem to:
- With reference to grape growing and winemaking, describe the production and resulting style of wine for each of the following:
a) Pomerol AC
b) Inexpensive California Chardonnay
c) Rheingau Riesling Trockenbeerenauslese QmP - With reference to grape growing and winemaking, explain how and why the following wines differ in style and price.
a) Chablis Premier Cru AC
b) LeMontrachetGrandCruAC
c) Mâcon Blanc AC - With regard to the wines of Rías Baixas, describe the following:
a) Climate
b) vineyard location
c) grape growing
d) winemaking
e) commercial appeal - Discuss wine production in Canada with regard to regions, climates, grape varieties and resulting styles of wine.
- With reference to the wines of Europe, write about FIVE of the following:
a) Assyrtiko
b) Blaufränkisch / Kékfrankos
c) Dornfelder
d) Furmint
e) Grüner Veltliner
f) Silvaner / Sylvaner
g) Xinomavro
Pytania, które odpuściłem to:
- Discuss how factors in the vineyard contribute to the style and quality of the wines of Mendoza.
- Why has Syrah / Shiraz become such a popular grape variety in the vineyard, winery and marketplace.
Jak zdać?
Ile punktów trzeba zdobyć, aby zdać ten unit? 55% na pass, 65% na merit i 75% na distinction. Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku tego egzaminu, praktyka i teoria liczone są osobno. I tak jak w poprzednich jednostkach można było zawalić jedną część i podciągnąć punkty drugim elementem, tak tutaj należy zdobyć minimum 55% z degustacji i minimum 55% z teorii.
Tak jak wspomniałem na początku wpisu, przygotowania do egzaminu zabrało sporo czasu. Ile dokładnie? WSET sugeruje, że trzeba zaplanować minimum 300 godzin na przygotowania w ciągu 6 miesięcy, co daje nam 50 godzin miesięcznie, czyli około 12 godzin tygodniowo. W moim przypadku było to trochę więcej, szczególnie w ostatnim miesiącu, z kumulacją w ostatnim tygodniu. Oczywiście oprócz nauki faktów trzeba dodać pisanie próbnych odpowiedzi oraz degustacje.
W jakie materiały warto zainwestować? Podstawą jest Oxford Companion of Wine, ja miałem wykupiony dostęp do Purple Pages Jancis Robinson, dzięki temu łatwo było wyszukiwać fakty. Do tego czytałem materiały z Guild Somm oraz Wine Searchera. Przygotowując się dałem radę przeczytać Complete Bordeaux (i przydało się znakomicie do odpowiedzi na pierwsze pytanie z egzaminu) oraz Barolo and Barbaresco: The King and Queen of Italian Wine. Oprócz tego wracałem często do książek przeczytanych wcześniej (żałowałem tylko, że tak mało notatek robiłem, więc trochę ciężko było wyszukiwać konkretne fakty). Dodatkowo na okrągło słuchałem podcastów, głownie Matthew’s World of Wine and Drink, Wine Scholar Guild, Weekly Wine Show, NZ Wine Podcast, UK Wine Show (kilka odcinków grudniowych poświęconych jest pisaniu oceny jakości, co prawda Chris mówi tam głownie o poziomie Advanced, ale sporo jego rad jest taka sama jak dla Diploma), Wine for Normal People.
Wyniki
Jak mi poszło? Ciężko powiedzieć. Degustacja poszła chyba ok, trochę dedukcję zawaliłem, ale generalnie zmieściłem się w czasie i jestem zadowolony z notek degustacyjnych i oceny jakości. Na teorii pisałem bite 3 godziny i starałem się co krok wracać do zadanego pytania. Jednak teraz, już po egzaminie, co chwilę przypominają mi się fakty, o których nie napisałem, więc może być różnie. Pozostaje czekać około 12 tygodni na wyniki. Trzymajcie kciuki! 🤞🏻
Na tym kończy się seria wpisów o przygotowaniach do WSET Diploma. Jeśli macie jakieś pytania to dajcie znać w komentarzach. Z chęcią odpowiem, podpowiem i doradzę 🙂